Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Eskişehir Temsilcisi Hüseyin Yurtman, Türkiye’nin en yoksul yüzde 20’lik kesimin, aile bütçesinin yüzde 30,7’sini ayırmak zorunda bulunduğu gıda fiyatlarındaki artışın Ağustos ayında da devam ettiğini belirterek, “Gıda harcamaları Ağustos’ta bir önceki aya göre yüzde 0,5 oranında artarken, Ocak-Ağustos dönemindeki fiyat artışı da yüzde 15,2’yi buldu” dedi.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu’nun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki pazar ve marketlerden her ay düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 77 gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının Ağustos ayı sonuçlarının açıklandığını aktaran Yurtman, şu bilgileri paylaştı:
“Araştırmaya göre söz konusu sepet için harcanan para son bir yılda (Ağustos 2019’a göre) yüzde 26,2 oranında arttı. 12 aylık ortalama fiyatlara göre artış ise yüzde 32,2 olarak hesaplandı. Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor. TÜİK’in en son açıkladığı Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırması, son yıllarda diğer harcama gruplarına göre daha yüksek oranda artış gösteren gıda fiyatlarının, özellikle yoksulların aile bütçesini oldukça olumsuz etkilediğini ortaya koyuyor. Gıda fiyatlarının diğer harcamalara göre daha yüksek oranda arttığı 2019 yılında en yoksul yüzde 20’lik kesimin aile bütçesinden gıda için yapmak zorunda olduğu harcamanın payı yüzde 28,7’den yüzde 30,7’ye yükseldi.
HER YÜZ LİRANIN 18 LİRASI BAKLİYATA
Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17,8 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 19,4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 13,9’u buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,4 lirası tereyağı dışındaki yağlara,11,5 lirası meyveye, 16,6 lirası sebzeye, 6 lirası şeker, reçel, bal gibi gıda ürünlerine, 3,2 lirası çay ve kahveye, 3,8 lirası alkolsüz içeceklere, 2,3 lirası ise diğer gıda maddelerine ayrılıyor. Bu arada araştırmalara göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Ağustosta, ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre, yüzde 0,7, et-balık harcamalarında yüzde 3,4 oranında azalış yaşandı.
Süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamalarında yüzde 2,4 oranında artış kaydedilen ağustos ayında katı ve sıvı yağ fiyatlarında ise yüzde 0,2 oranında artış oldu.
Meyve harcamalarının yüzde 3,5 oranında arttığı ağustos ayında sebze harcamalarında ise bir önceki aya göre yüzde 5,6 gibi oldukça yüksek oranda bir yükseliş oldu.
Bakliyat fiyatlarının değişmediği ağustosta, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarında yüzde 0,6 oranında azalış yaşandı.
Gıda fiyatlarında Ağustos’ta Temmuz ayına göre yüzde 0,5 oranında yükseliş yaşanmış oldu.
ARALIK 2019’A GÖRE DEĞİŞİM
Ocak-Ağustos döneminde gıda harcamalarındaki artış ise yüzde 15,2 olarak hesaplandı.
Bu dönemde ekmek, un, bulgur grubunda yüzde 4,9, et-balık harcamalarında yüzde 20,1 oranında, süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamalarında yüzde 4,8 oranında artış oldu. Yağ fiyatları yüzde 16,2, meyve fiyatları yüzde 41,3 artarken, sebze fiyatlarında yüzde 19,2 oranında yükseliş gözlendi. Bakliyat fiyatlarında yüzde 6,8 oranında artış yaşanırken diğer gıda maddelerine ilişkin harcamalar ise yüzde 0,1 oranında zamlandı.
SON BİR YIL
Gıda harcamalarında yıllık olarak ise (Ağustos 2019’a göre) yüzde 26,2 oranında artış kaydedildi. Son bir yılda ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 3,5, et-balık fiyatlarında 24,9, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 17,2 oranında artış yaşandı. Bir yıl öncesine göre katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 20,5 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 65 oranında, sebze fiyatları ise yüzde 53,1 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 18,4, diğer gıda fiyatları ise yüzde 3,7 oranında zamlandı.
YILLIK ORTALAMA
Sepete dâhil edilen ürünlerin son 12 aylık ortalama fiyatlarının bir önceki 12 aylık dönemdeki ortalama fiyatlarıyla karşılaştırılmasıyla hesaplanan 12 aylık ortalamalara göre de gıda fiyatlarında yüzde 32,2 oranında artış yaşandı. Yıllık ortalamalara göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 11,7, et ve balık fiyatları yüzde 15,6, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 28,8, yağ fiyatları yüzde 18,6, meyve fiyatları yüzde 68,4, sebze fiyatları yüzde 46,5, bakliyat fiyatları yüzde 22,9, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 32,2 oranında artış kaydetti.