2015 yılında dünyada hücre kültür temelli KKKA aşısının ilk patentini alan Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma Geliştirme Merkezi (ERAGEM) Müdürü Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve ekibi, yeni tip COVID-19 pozitif bir hastadan alınan örnekten Biyogüvenlik Seviye 3 (BSL-3) şartlarında hastalığa yol açan SARS-CoV-2 virüsünü hücre kültür sisteminde üretmeyi başardı.
Prof. Dr. Özdarendeli liderliğindeki ekibi, geçmiş dönemlerde KKKA’dan ölümlerin artması nedeniyle Sağlık Bakanlığı’nın desteğiyle Kayseri Erciyes Üniversitesi’nde (ERÜ) yürütülen çalışmalar kapsamında geliştirilen Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) aşısının insanlara yönelik denemelerinde başarılı olmuştu. Türk bilim insanları tarafından geliştirilen aşı, deney hayvanları üzerindeki denemelerin tamamlanmasından sonra insanlar üzerinde yapılan çalışmalarda da başarıya ulaşılmasıyla 2015’te hem Türkiye patentini hem de Avrupa patentini aldı. Bu patent dünyada hücre kültür temelli KKKA aşısı olarak bir ilk ve ilk patent oldu.
Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve ekibi, yıllar sonra Çin’in Wuhan bölgesinde ortaya çıkan, ülkemiz ve tüm dünyada hızla yayılan, yeni tip Covid-19 salgınını önlemek için Sağlık Bakanlığına bağlı TÜSEB tarafından COVID-19’a karşı aşı geliştirilmesiyle ilgili Stratejik Ar-Ge Projesi Hazırlama daveti aldı. Dünya genelinde yaklaşık 75 bin, Türkiye’de ise 725 kişinin hayatını kaybetmesine neden olan salgının önüne geçilmesi için yapılan çalışmalarda Prof. Dr. Özdarendeli ve Prof. Dr. Özkul, COVID-19 pozitif bir hastadan alınan örnekten Biyogüvenlik Seviye 3 (BSL-3) şartlarında hastalığa yol açan SARS-CoV-2 virüsünü hücre kültür sisteminde üretmeyi başardı. Prof. Dr. Özdarendeli yaptığı açıklamada; "Merkezimiz bünyesinde bulunan Biyogüvenlik Seviye 3 laboratuvarında SARS-CoV-2 virüsü laboratuvar şartlarında izole edilmiş ve hücre kültür sistemine adapte edilmiştir. Virüsün izole edilmesi, COVID-19’un biyolojisinin ve patogenezinin ortaya konulmasına yönelik çalışmalar için büyük önem taşımaktadır. Aynı zamanda, bu gelişme COVID-19’a karşı aşı geliştirme çalışmaları ile tanı ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi çalışmalarına ivme kazandıracaktır" dedi.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca; dün düzenlediği basın toplantısında virüsü izole etmeyi başaran Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve Prof. Dr. Özkul’u tebrik etmişti.
(Turan Bulut/İHA)