Vesayet davası, kişinin kendi haklarını veya malvarlığını koruyamayacak durumda olması nedeniyle bir vasi atanması amacıyla açılan bir davadır. Vesayet, çoğunlukla zihinsel veya fiziksel engelleri bulunan, yaşlılık nedeniyle işlerini yürütemeyen ya da çocuk yaşta olan kişiler için gereklidir. Türk hukukunda vesayet, bireylerin temel haklarının ve malvarlıklarının korunmasını sağlamak amacıyla önemli bir düzenlemedir. Bu yazıda, vesayet davasının nasıl açılacağını, kimlerin vasi atanabileceğini ve sürecin nasıl ilerlediğini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Vesayet Nedir?
Vesayet, kısıtlı olan kişilerin kişisel ve mali haklarını korumak için mahkeme kararıyla bir kişinin atanması anlamına gelir. Vesayet altına alınan kişiler, kendi haklarını korumakta zorluk çekebilir veya maddi işlemlerini sürdüremeyecek durumda olabilirler. Bu nedenle, vasi ataması yapılarak bu kişilerin hak ve menfaatleri yasal olarak güvence altına alınır. Vesayet altına alınacak kişiler genellikle şu durumlardadır:
• Zihinsel veya Bedensel Engellilik: Kendi haklarını koruyamayacak durumda olan zihinsel veya bedensel engelli kişiler için vasi atanması gerekmektedir.
• Yaşlılık veya Hastalık: İleri yaş veya hastalık nedeniyle işlerini yürütemeyen kişiler için de vesayet talep edilebilir.
• Çocuklar: Ailesi veya yasal bir temsilcisi bulunmayan çocuklar için vasi atanması zorunludur.
Vesayet Davası Hangi Durumlarda Açılır?
Vesayet davası, kişinin kendi haklarını koruyamaması veya malvarlığını yönetememesi gibi durumlarda açılır. Vesayet davası açılabilecek başlıca durumlar şunlardır:
1. Kısıtlılık Durumu: Zihinsel engelli, akıl sağlığı yerinde olmayan veya bedensel engelli kişiler için vesayet davası açılarak bir vasi atanabilir. Kişinin kendi haklarını ve malvarlığını koruyamayacak durumda olması durumunda, vesayet işlemi devreye girer.
2. Yaşlılık veya Hastalık: İleri yaş veya ciddi bir hastalık nedeniyle işlerini sürdüremeyen kişiler için vesayet davası açılabilir. Yaşlılık veya hastalık durumu nedeniyle kişinin malvarlığını yönetememesi halinde, yakınları tarafından vesayet davası açılabilir.
3. Ebeveyni Olmayan veya Bakım Sağlanamayan Çocuklar: Ebeveyni olmayan, ailesi tarafından bakılamayan veya yasal bir temsilcisi bulunmayan çocuklar için de vasi atanması gerekir. Bu durumda devlet, çocuğun haklarını korumak adına vesayet davası açar.
Vesayet Davası Nasıl Açılır?
Vesayet davası açmak için bazı yasal adımlar izlenmelidir. İşte vesayet davası açma sürecinin detayları:
1. Dava Dilekçesinin Hazırlanması: Vesayet davası açmak isteyen kişi, bir dava dilekçesi hazırlamalıdır. Bu dilekçede, vesayet altına alınması istenen kişinin durumu, kısıtlılık gerekçeleri ve vasi atanması talebi açıkça belirtilmelidir. Dilekçede, kişinin neden vesayet altına alınması gerektiği detaylı olarak açıklanmalıdır.
2. Yetkili Mahkemeye Başvuru: Vesayet davası, vesayet altına alınması istenen kişinin ikamet ettiği yerin Sulh Hukuk Mahkemesi’ne yapılır. Dava dilekçesi ve gerekli belgeler mahkemeye sunularak başvuru tamamlanır.
3. Gerekli Belgelerin Sunulması: Vesayet davası açarken, vesayet altına alınacak kişinin sağlık raporu gibi belgeler de sunulmalıdır. Özellikle zihinsel engel veya hastalık durumunda kişinin tam teşekküllü bir hastaneden alınmış sağlık raporunu mahkemeye ibraz etmek gereklidir.
4. Mahkeme Süreci ve İnceleme: Mahkeme, başvuruyu inceleyerek vesayet altına alınması istenen kişinin durumunu değerlendirecektir. Bu süreçte kişinin durumu detaylı olarak incelenir ve mahkeme tarafından gerekirse sosyal hizmet uzmanlarının görüşlerine başvurulabilir.
5. Vasi Atanması: Mahkeme, gerekli incelemeler sonucunda kişinin vesayet altına alınmasına karar verirse, bir vasi atanır. Vasi olarak atanacak kişinin uygunluğuna da mahkeme tarafından karar verilir. Vasi, vesayet altındaki kişinin haklarını ve malvarlığını korumakla yükümlüdür.
Vesayet Davasında Hangi Belgeler Gereklidir?
Vesayet davası açarken mahkemeye sunulması gereken bazı belgeler bulunmaktadır. Vesayet davasında istenen belgeler, kişinin durumuna ve kısıtlılık gerekçesine göre değişiklik gösterebilir. İşte vesayet davası açarken gerekli olan temel belgeler:
• Dava Dilekçesi: Vesayet talebini içeren dilekçe, mahkemeye sunulmalıdır.
• Sağlık Raporu: Kısıtlılık durumunun belgelenmesi için tam teşekküllü bir hastaneden alınmış sağlık raporu gereklidir.
• Nüfus Cüzdanı ve İkamet Belgesi: Vesayet altına alınması istenen kişinin kimlik bilgileri ve ikamet adresi.
• Tanık Beyanları: Vesayet talebini desteklemek için tanık beyanları sunulabilir.
Kimler Vasi Olabilir?
Vesayet davalarında vasi olarak atanacak kişilerin belirli şartları taşıması gerekmektedir. Mahkeme, vesayet altına alınacak kişinin yakın akrabalarından birini veya başvuruda bulunan bir kişiyi vasi olarak atayabilir. Vasi atanacak kişinin güvenilir, sorumluluk sahibi ve vesayet altındaki kişinin haklarını koruyabilecek bir kişi olması önemlidir. Genel olarak vasi atanabilecek kişiler şunlardır:
• Vesayet altına alınacak kişinin birinci derece yakın akrabaları (anne, baba, kardeşler).
• Başvuru yaparak vesayet talebinde bulunan güvenilir kişiler.
• Mahkemenin uygun gördüğü başka bir kişi veya devlet tarafından atanan bir görevli.
Vasi atanacak kişi, vesayet altındaki kişinin haklarını ve malvarlığını korumakla yükümlü olup, her yıl vesayet makamına hesap vermek zorundadır.
Vesayet Davası Ne Kadar Sürer?
Vesayet davasının süresi, davanın detaylarına ve mahkeme sürecine bağlı olarak değişebilir. Mahkeme, vesayet davasında gerekli incelemeleri yaparak kişinin durumu hakkında kesin bir karara varır. Vesayet davası genellikle birkaç ay içinde sonuçlanabilir, ancak mahkemenin yoğunluğu ve delillerin incelenme süresi davanın süresini etkileyebilir.
Vasi Atandıktan Sonra Vasi Hangi Sorumluluklara Sahiptir?
Vasi atandıktan sonra vesayet altındaki kişinin haklarını koruma ve malvarlığını yönetme sorumluluğunu üstlenir. Vasi, her yıl mahkemeye vesayet altındaki kişinin malvarlığı ve harcamaları hakkında rapor sunmak zorundadır. Vasi, vesayet altındaki kişinin menfaatine uygun hareket etmeli ve yasal düzenlemelere uymalıdır. Mahkeme, vasi atanmış kişiyi denetleyerek vesayet altındaki kişinin haklarının korunmasını sağlar.
Sonuç
Vesayet davası, kendi haklarını koruyamayacak durumda olan kişilere yönelik önemli bir hukuki koruma sağlar. Vesayet davası açarak, kişinin haklarının güvence altına alınması ve ihtiyaçlarının karşılanması hedeflenir. Vesayet davası süreci, kişinin durumuna uygun bir vasi atanarak tamamlanır. Vasi atanması, vesayet altındaki kişilerin sosyal, ekonomik ve yasal haklarını koruyarak yaşamlarını güvence altına alır. Vesayet süreci boyunca mahkeme tarafından denetim sağlanarak vesayet altındaki kişinin haklarının korunması temin edilir.
