TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Eskişehir Şubesi, KESK Enerji, Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri Sendikası Eskişehir Şubesi, TMMOB Makina Mühendisleri Odası Eskişehir Şubesi tarafından ortak basın açıklaması gerçekleştirildi.
Ortak basın açıklamasını okuyan TMMOB İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Neşet Aykanat, “Zamların nedeni iktidarın ithal fosil yakıtlara dayalı ve özel şirketleri kollayan dışa bağımlı enerji politika ve uygulamalarıdır” diye konuştu. Siyasi iktidarın enerji yönetiminin; yirmi yıl süresince, çok sayıda ithal kömür ve doğalgaz yakıtlı santralin kurulmasını teşvik ederek, enerjide ülkemizin dışa bağımlığını artırdığını belirten Aykanat, “Plansız, programsız uygulamalarla, yenilenebilir enerji kaynaklarına elektrik üretimini destekleme görüntüsüyle, bir tarafta özel şirketlere bedeli yurttaşlar tarafından ödenen milyarlar aktarılırken; küçük HES’lerle dereler insandan, yaşamdan, doğadan koparılmış; verimli tarımsal arazilere kurulan GES’lerle, deşarjlarını bilim ve tekniğin kurallarına uygun olarak yapmayan JES’lerle, seragazı salımları kontrol edilmeyen, kullanılmış lastik ve ithal plastik çöpleri yakan biyokütle santrallarla halkımıza ve doğal çevreye her türlü zararlar verilmiştir” şeklinde konuştu.
YÜZDE 70 ZAM YAPILDI
2021 yılı içinde yüzde 15 artan elektrik fiyatlarına son iki buçuk yıl içinde toplam yüzde 70 zam yapıldığını aktaran Aykanat, doğalgazda da benzer bir tablonun söz konusu olduğunu belirtti. Konutlar ve küçük işyerlerinin doğalgaz faturalarının BOTAŞ’ın yaptığı zamların yanı sıra; özel doğalgaz dağıtım şirketlerinin BOTAŞ’tan aldıkları gazın fiyatına eklenen ve sürekli artan Sistem Kullanım Bedelleri ile de yükseldiğine dikkat çeken Aykanat, şunları söyledi: “Sistem Kullanım Bedelleri, EPDK tarafından her dağıtım bölgesi ve şirketi için ayrı ayrı belirlenmektedir. Fiyat artışlarının sürekli olarak yansıtıldığı sistem kullanım bedeli, birçok ilde tüketicinin ödediği tutarın üçte birine ulaşmaktadır. Bu dönemde, TÜİK’e göre enflasyon yüzde 35 düzeyinde olurken, elektrik ve doğalgaz fiyat artışları bu rakamın iki katı düzeyinde gerçekleşmiştir. Ülkemizin Rusya Federasyonu, İran ve Azerbaycan ile yapmış olduğu uzun vadeli, boru hatları üzerinden doğalgaz alım ithalat sözleşmeleri, satış fiyatlarının yüksekliğinin yanı sıra; fiyat güncellemelerinde başka mahreçli gaz satış fiyatlarının değil, petrol fiyatlarının dikkate alınması, Katı “Al ya da Öde” yükümlülükleri, TANAP Projesinin yüzde 30 ortağı olan BOTAŞ’ın, bu boru hattından taşınan gazı satın almak istediğinde gaz fiyatlarına eklenen yüksek taşıma bedelleri vb. Türkiye aleyhine hükümler içermektedir. Maliyetleri yükselten bu etkenlere ek olarak, TL’nin yabancı paralar karşısında yüksek oranlı değer kaybı da; doğalgaz fiyatlarının artmasında etkin olmuştur.”
İŞSİZ SAYISI 10 MİLYONU GEÇTİ
Ülkemizde enerji yoksulluğu sorununun giderek ağırlaştığını ifade eden Aykanat, şunları kaydetti: “Toplam istihdamın üçte birinden fazla bir bölümünün sosyal güvenlik sistemi dışında sigortasız ve yüzde 60’ından fazlasının asgari ücret düzeyinde ücretle çalıştığı günümüz Türkiye’sinde, geniş anlamda işsiz sayısı 10 milyonu geçmiştir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in TBMM’de verdiği bilgilerden, 2020’nin ilk dokuz ayında, toplam tutarı 101 milyon TL ödenmemiş borçtan dolayı 107 bin konut elektrik abonesinin; 399 milyon TL ödenmemiş borçtan dolayı da; 51 bin konut doğalgaz abonesinin sözleşmelerinin feshedildiği ve elektrik ve gazlarının kesildiği anlaşılmaktadır. Oysa, ortalama borç tutarı bin liranın altında olan 107 bin konutta oturan dört yüz binden fazla yurttaş karanlığa; borçları sekiz bin liradan az olan iki yüz bin yurttaş soğuğa mahkum edilmeyebilir, toplam 500 milyon TL kamu kaynaklarından karşılanabilirdi.”
HİZMET FİYATLARI ARTACAK
Son elektrik ve doğalgaz zamları sonrasında, birçok ticari ve sınai işletmenin maliyetlerinin arttığı gerekçesi ile ürün ve hizmet fiyatlarını artıracağını aktaran Aykanat, sözlerini şöyle sürdürdü: “İktidar, bal tutan parmakları yalayan yandaş küçük bir azınlığa odaklanmakta, kredi kartlarının borçlarını, kiralarını, elektrik, doğalgaz, su, telefon, internet faturalarını ödeyemeyen, açlıkla, yoklukla boğuşan milyonların yaşadığı sıkıntıları yok saymaktadır. Kâr garantili projelerde şirketler her türlü cezadan muaf kılınır ve kazançları güvence altına alınırken; işsizlik ve pahalılıkla boğuşan milyonlarca emekçi, emekli, esnaf ve işsizin sorunlarının çözümü için tek bir adım atmadan, hiçbir ekonomik destek vermeksizin evlerine kapatılan, aylardır salgından bunalmış kitlelere sabır ve tevekkül önerilmesinin yorumunu kamuoyuna bırakıyoruz. Covid-19 salgını nedeniyle, daha önce de işsiz olup şimdi iş bulma umudunu tümüyle yitirenler, salgın nedeniyle işyerlerinin daralma, küçülme ve kapanması nedeniyle işten çıkarılanlar, asgari ücretin yarısına bile varmayan düşük ücretlerle çaresiz çalışanlar, kapanan/kapatılan çok sayıda küçük işyerinin sahibi ile sayıları on milyonu geçen işsiz yurttaşlar, küçük üreticiler, düşük emekli maaşları ile yaşamlarını sürdürmeye yeterli olmayan emekliler, bütün bu kesimlerden milyonlarca yurttaş; elektrik, doğal gaz, su, telefon, internet faturalarını ödeyememekte, elektrik ve gazlarının kesilmesi ile enerji yoksulları arasına katılmaktadır. Bu durumu önlemek için kriz koşulları sona erene kadar zor durumdaki tüm yurttaşların ve kapanan küçük işletmelerin elektrik, su, doğal gaz, internet ve telefon hizmet bedelleri kamu tarafından karşılanmalıdır.”