Bu kaçıncı emsal niteliğinde karar. Fakat hala kapısının önüne aracını park ettiği için ücret ödemek zorunda kalanlar var. Tek bir şehirde değil, ülkemizin pek çok şehrinde yapılan bir uygulama. Bizim şehrimizde de, Eskişehir’de böyle bir uygulama var.
Uzun yıllar önce, metropollerde ortaya çıkan “değnekçiler” vardı. Bu durumu hatırlatıyor. Yol kenarına aracınızı park ediyorsunuz. Biri geliyor ve park ücretini alayım diyor. Ama ben Avrupa’da da görmüştüm. Parkomatlar vardı ve benzeri cümleler sarf edenler oluyor. Fakat Avrupa’da da görmüş olmamız duruma meşruluk kazandırmıyor.
İlk açılan davalar şu sebeple geldi. Ülkemizdeki mevcut yasaya göre, binaların içinde otopark alanı ayırma zorunluluğu var. Otopark ihtiyacının öncelikle binanın kendi içinde karşılanması gerekiyor. Bununla beraber, bina alanında otopark ayıramıyorsanız, belediyeye otopark ücreti yatırma imkanı sunuyor kanun. Gerekçesi ise şu; otopark şehirleşmenin önemli ihtiyaçlarından biri ve karşılanmak zorunda. Yaptığınız binanın içinde bu sorunu çözmüyorsanız belediyelere otopark yapabilmesi için belli bir meblağ yatırmak zorundasınız. Belediye de bu meblağ ile imar planında otopark alanı ayıracak, bu alanın kamulaştırmasını yapacak, gerekiyorsa katlı otopark inşa edecek ve siz de taşınmaz inşa edilirken yatırdığınız bu ücrete dayanarak, semtinizdeki bu otoparktan ücretsiz olarak yararlanacaksınız. Zira ücretini taşınmazı alırken başta peşin olarak ödediniz.
Mevcut durumda bu otopark ücretini belediyeye yatırdık. Fakat belediye otopark yapmadı. Üstüne üstlük kapımın önünü, yol üstünü otopark ilan etti ve benden kapımın önüne aracımı park ettiğim için ücret istiyor. Bu gerekçe ile başvuranları idari mahkemeler haklı buldu. Danıştay da bu kararları onadı ve yol üstünü otopark ilan eden dayanak kararları da iptal etti
Düzen değişmedi ama. Örneğin ilimizde belli caddelerin sağ ve sol kenarlarının otopark olarak kullanılacağına dair Eskişehir Büyükşehir Belediyesi tarafından meclis kararı alındı. Ardından bu yol üstü otoparklar özel bir şirkete aylık 1500-2000 TL gibi bir düşük bir bedelle kiraya verildi. Kolayca bir hesapla ayda milyon liraya varan kazanç elde edebileceğini hesaplayabildiğimiz, pek çok cadde ve sokağı işletilmesi için istenen kira bedeli bu kadar cüz-i idi. Belediyenin ortaklığı bulunan özel şirketlere ihale olmaksızın işletme devri yapılabilmesinden yararlanıldı.
Sonrasında bu özel şirket yol kenarlarını otopark olarak işletmeye başladı. Bir görevli yanınıza yaklaştı ve “otopark parası alayım” dedi. Ne kadar? Caddeye yola göre değişen keyfe bağlı bir miktar. Ama bu çok dediğinizde 2 saati 2 lira. Eee 2 saat 10 dakika olmuş. O zaman beş lira işte. 2 saatten sonraki her saat 3 TL. Fakat ben üç saat bulundurmadım ki aracı. Kim hesaplayacak onu şimdi ha 10 dakika ha bir saat değil mi ama.
Ödemezsem. Ödemezseniz zabıta size 189 TL ceza kesecek. Neden? Hiç düşündünüz mü neden? Zabıtanın görevi ne? Zabıta özel bir şirket ücret tahsil etmek istiyor diye ceza kesebilir mi?
Bunu şöyle düşünelim: Bir benzin istasyonunuz var ve biri aracına aldığı benzinin ya da mazotun ücretini ödemeden ayrılmak istiyor. Zabıta ona ceza kesebilir mi? Hangi özel şirketin alacağının tahsili için zabıta ceza kesmeye kalkışır ki? Bir deneyin. Arayın belediyeyi, iş yerinizde tahsil edemediğiniz bir meblağ için yardım isteyin? Ne diyecekler bakalım?
Otopark ücretinin tahsili için ceza kesen zabıta görevlileri suç işlemiş olur. Bu çok net! Zabıta memurlarının özel şirketlerin alacakları için aracılık etmek gibi bir görevleri, hak ya da yetkileri yoktur.
Hem orası sizin kapınızın önü. Binanızın altında ya da sitenizde otopark alanı yoksa, belediyeye “otopark bedeli” olarak bir ücret yatırdınız. Belediye’de size ücretsiz kullanacağınız bir park yeri göstermekle yükümlü. Hem yer gösterilmiyor. Hem de kapımın önüne park ettiğim için benden ücret isteniyor. Hakkaniyete uygun göründü mü size?
Danıştay ise en son verdiği emsal kararda: Burdur Tüketicileri Koruma Derneği, yol üstüne araçlarını park etmek isteyen vatandaşlardan ücret tahsil edilmesini dava etti. Danıştay 8. Dairesi, Burdur’daki kimi caddelerin ücretli otopark olarak tahsis edilmesinin yolunu açan belediye kararını,“yolların asıl amacına uygun olarak kullanılmasını olumsuz yönde etkileyeceği” gerekçesiyle iptal etti.” Böylece yol üzerlerine park edenlerden ücret tahsil edilmesi uygulamasına Burdur’da son verildi.
Tavsiyemiz sizden kapınızın önüne, yol kenarına, sokak üstüne aracınızı park ettiğinizde ücret isteyenlere herhangi bir ücret ödememeniz… Talepleri hukuken geçerli değil çünkü.
Av. Pınar TURHANOĞLU GÜCÜYENER