Memur, idarenin kamu iş ve hizmetlerini yöneten kişidir. Memurlarla ilgili iş, eylem, görev vb. hususlar 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenmektedir. Atama işlemi, yine bu kanunda düzenlenmekle birlikte kamu ya da özel sektördeki kurumlar tarafından belirli bir göreve veya pozisyona bir bireyin tayin edilerek yerleştirilmesini ifade eder. Atama idari işlemin iptali davası ise hukuka aykırı olduğu ileri sürülen bir atama işleminin mahkeme kararıyla geçmişe etkili olarak ortadan kaldırılması için açılan bir idari davadır. Atama işleminin iptali davaları idare mahkemesi tarafından duruşmalı ve duruşmasız şekilde görülebilmektedir.İdare Hukuku Avukatı iletişim için buraya tıklayabilirsiniz.
ATAMA İŞLEMİ NEDİR?
Atama işlemi, belirli bir pozisyona veya göreve uygun adayların belirlenerek o pozisyona veya göreve atanması sürecidir. Atama işlemi, bireysel idari işlemler kategorisinde yer alır ve tek taraflı bir idari eylemi temsil eder. Atama işlemi, kurumun ihtiyaçlarına, adayların yetkinliklerine ve başvuru sürecindeki performanslarına göre yapılır. Kamu sektöründe atama işlemleri, yönetmeliklere veya yasal düzenlemelere uygun olarak yapılır ve resmi kurumlar tarafından ilan edilir. Bu süreç, belirli bir göreve uygun adayların seçilmesini ve görevlerin etkili bir şekilde yerine getirilmesini sağlar.
ATAMA İPTALİ DAVA SÜRESİ
Atama işleminin yürütülmesinin iptali talebiyle dava açılabilmesi için işlemin tebliğinden itibaren 60 gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurulmalıdır. Atama işlemi, diğer idari işlemlerde olduğu gibi zorunlu yetki, şekil, sebep, konu ve amaç unsurlarını içermelidir. Bu unsurlardan herhangi birinin eksikliği, atama işleminin iptal edilmesine neden olabilir. Eğer atama işlemi hatalı bulunursa, işlemin iptali için yürütmenin durdurulması talebiyle bir iptal davası açılabilir.
ATAMA İPTAL DAVASI GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Atama iptali davasında görevli mahkeme, idari işlemlerin incelendiği ve karara bağlandığı idare mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise, özel bir hüküm bulunmadığı sürece, idari işlemi gerçekleştiren idari birimin bulunduğu yer mahkemesidir.
ATAMA İPTAL DAVASINDA YÜRÜTMEYİ DURDURMA TALEBİ
Yürütmenin durdurulması, dava konusu idari işlemin uygulanmasını geçici olarak durduran ve öncesindeki hukuki durumu geri getiren geçici nitelikte kararlardır. Yürütme durdurma talebi, sadece iptal davasıyla birlikte istenir ve ayrı bir dava türü değildir. Yürütme durdurma kararı verilmesi için iki şart gereklidir:
- İdari işlemin uygulanması durumunda telafisi güç veya imkânsız zararların doğması,
- İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması.
Bu iki şart bir araya geldiğinde yürütme durdurma kararı verilebilir. Atama iptali davasında yürütmenin durdurulması talep edilirse, idare, bu talebin kabul edilmesi durumunda 30 gün içinde işlemi uygulamak zorundadır. Yürütme durdurma kararı genellikle 2-3 ay gibi kısa bir süre içinde idare mahkemesi tarafından verilir.
ATAMA İPTALİ DAVASINDA DURUŞMA YAPILIR MI?
İdari yargıda genel kural, davalara duruşma yapmadan karar verilmesidir. Ancak, istisnai durumlarda tarafların talebi üzerine duruşma açılabilir. Atama iptali davaları genellikle duruşmasız şekilde yürütülse de taraflar eğer davanın duruşmalı yapılmasını talep ederlerse, idare mahkemesi bu taleplere bağlıdır. Dolayısıyla, taraflar duruşma yapılmasını istediklerinde davayı duruşmalı olarak sürdürmelidirler. Taraflar duruşma talebinde bulunduklarında duruşma ücretini ödemekle yükümlüdürler. Ancak istinaf ve temyiz aşamalarında duruşma talepleri mahkeme tarafından değerlendirilir. Yani bu türdeki mahkemeler bu taleplerle bağlı değildir.
ATAMA İPTALİ DAVASINDA DELİLLER
Atama İptali Davası’nda çeşitli deliller kullanılabilmektedir. Bu deliller şu şekildedir:
- Belge Delilleri: İlgili yönetmelikler, atama kararı, mevzuat metinleri gibi resmi belgeler davanın dayanağını oluşturabilir. Ayrıca, tarafların yazışmaları, atamaya ilişkin yazılı belgeler de bu kategoriye girer.
- Uzman Görüşleri: Uzmanların hazırladığı raporlar veya atamanın hukuka uygunluğuna ilişkin görüşleri de delil olarak sunulabilir. Örneğin, ilgili hukuk veya idare hukuku uzmanlarının hazırladığı raporlar mahkemece değerlendirilebilir.
- Belge Tarama ve İnceleme: Tarafların talebi üzerine mahkeme, ilgili kurumlardan belge temin edebilir veya bilirkişiler aracılığıyla belgelerin incelenmesini sağlayabilir.
- Yargıtay ve Danıştay Kararları: Benzer konularda verilmiş Yargıtay veya Danıştay kararları da mahkemece delil olarak kabul edilebilir ve dava sürecinde referans olarak kullanılabilir.
Burada dikkat edilmesi gereken bir husus olarak tanıklar bulunmaktadır. İdari yargıda tanıkların dinlenilmesi düzenlenmediğinden atama iptali davasında tanık dinlenemez dolayısıyla tanıklar delil olarak kullanılamaz.
ATAMA İŞLEMİ İPTAL NEDENLERİ
Atama işleminin iptal edilmesine neden olan bazı durumlar şunlardır:
- Yetki Sorunu: Atama işlemi, yetki sınırları içinde yapılmamışsa veya yetkisiz bir kişi tarafından gerçekleştirilmişse atama işlemi iptal edilebilir
- Şekil Yönünden Hukuka Aykırılık: Atama işlemi, usulüne uygun şekilde yapılmamışsa veya gerekli prosedürler izlenmemişse iptal edilebilir.
- Sebep Yönünden Hukuka Aykırılık: Atama işlemi, hukuki dayanağı olmayan veya hukuka aykırı bir nedenle yapılırsa iptal edilebilir.
- Amaç Yönünden Hukuka Aykırılık: Atama işlemi, hukuka aykırı bir amaçla yapılmışsa atama iptali yapılabilir.
- İdarenin Hakkaniyete Uymaması: Atama işlemi, idarenin keyfi veya hakkaniyete aykırı bir şekilde gerçekleştirilmişse atama iptali işlemi yapılabilir.
- Kamu Yararına Aykırılık: Atama işlemi, kamu yararına aykırı sonuçlar doğuracak şekilde yapılmışsa iptal edilebilir.
Bu gibi nedenlerden dolayı atama işlemleri idari yargı mercileri tarafından iptal edilebilir.
NAKLEN ATAMA İPTALİ
Naklen atanma, kamu görevlilerinin görev yerlerinin kendi rızaları dışında değiştirilmesini ifade eder. Naklen atamalarda, kamu görevlilerinin yer değişikliği, siyasi ayrımcılığa, kişisel kayırıcılığa veya keyfi işlemlere karşı korunmalıdır. Devlet memurlarının atama işlemlerinden doğan uyuşmazlıkların çözümünde idari yargı mercileri yetkilidir. Bu merciler, hukuka aykırı işlemlerin, yetki, şekil, konu, sebep ve amaç unsurları açısından hukuka uygunluğunu denetler. Ancak, İdare Mahkemeleri, idarenin yerine geçip karar verme yetkisine sahip değildir. Yani bir kişiye genel müdür veya daire başkanı olarak atanma emri veremezler.
İdari kurumlar, görev ve unvan eşitliğini gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları, bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68. madde çerçevesinde daha üst kadrolara veya kurum içinde aynı veya farklı yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler. İstekleri doğrultusunda memurlar, kurumlarında kazanılmış hak derecelerinin en fazla üç derece altındaki kadrolara atanabilirler. Aşağı dereceye atanmış olanların, 68. maddeye göre belirtilen süre kaydı olmadan eski derecelerine tekrar atanmaları mümkündür.
ATAMA İPTAL DAVASI AVUKAT ÜCRETLERİ
İdare mahkemelerinde görülen atama iptali davalarında avukatlık ücretleri olayın niteliği ve davanın açılacağı yer gibi durumlara göre değişebilmektedir. 2024 yılı Ankara avukatlık asgari ücret tarifesine göre idare mahkemelerinde duruşmasız 10.500 TL duruşmalı 20.900 TL ücret takdir edilmişken, İstanbul Barosu tavsiye niteliğinde tarifeye göre duruşmasız 57.000 TL duruşmalı 72.000 TL olarak belirlenmiştir.
ATAMA İŞLEMİ İPTAL DAVASI SONUÇLARI
Atama işleminin mahkeme kararı ile iptal edilmesi sonucunda yapılan idari eylem geçersiz hale gelir. İdare, geri alınması gereken atama işlemine karar verir. Ancak bu idari eylem, genellikle kişilerin maddi zararlarına neden olabilir. Bu nedenle mahkemeler, idari eylemin iptali ile tazminata hükmedebilir. Bu süreçte kişinin tazminat taleplerini dava dilekçesinde delillerle desteklemesi önemlidir.
Atama iptali davasının sonuçları, hukuka aykırı atama işleminin ortadan kaldırılmasıyla kişinin haklarının korunmasını sağlar. Ancak bu kararların idare tarafından uygulanması gerekir. İdare, memur atama işleminin iptal edilmesi durumunda, bu işlemi geri almak ve idari eylemin sonuçlarını ortadan kaldırmak için gerekli adımları atmakla yükümlüdür. Ancak çoğu zaman idareler, verilen atama iptali kararlarına itiraz etme yoluna giderler.
ATAMA İPTALİ DAVASI EMSAL KARARLAR
İlk Atama ve Göreve Başlamasına ilişkin
Danıştay 12. Dairesi 2015/3186 Esas 2015/5513 Karar 22.10.2015 Tarih
2802 sayılı Kanun’un Ek 1. maddesi ile Adalet Bakanlığı Memur, Sınav, Atama ve Nakil Yönetmeliği hükümleri uyarınca zabıt katipleri hakkında sadece arşiv araştırması yapılacağı, arşiv araştırması kapsamında ise anılan Yönetmelikte tanımladığı, bu doğrultuda hakkında verilen hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı karşısında, sözleşmeli zabıt katipliği sınavında başarılı olan davacının arşiv araştırmasının başarısız olduğundan söz edilemeyeceğine hükmedilmiştir.
Atama işleminin yalnızca takdir yetkisine dayanılarak gerçekleştirilemeyeceği ile ilgili
Danıştay 5. Dairesinin 26.01.2009 tarih, 2006/5349E. ve 2009/270K. Sayılı kararı
"…görevinden alınmasını gerektirecek bir olumsuzluğu ileri sürülmeden veya hukuken kabul edilebilir bir neden ortaya konulmadan, salt takdir yetkisinden bahisle davacının atanması yolunda kurulan işlemde hukuka uyarlık bulunmadığına… karar verilmiştir."
HARBİYE HUKUK BÜROSU İPTAL DAVASI HİZMETLERİMİZ
Hakkınızda açılmış veya sizin açtığınız idare hukukunu ilgilendiren uyuşmazlıklarda iyi ve kaliteli bir hizmet almak her zaman en güveniliridir. Harbiye Hukuk Bürosu olarak uzman ve tecrübeli İstanbul avukat kadromuz ile birlikte müvekkillerimizin idare hukukundan doğan uyuşmazlıklarını en hızlı ve onların menfaatlerini koruyacak şekilde sonuçlandırmak bizim önceliğimizdir. İdare hukukundan doğan atama iptal davaları gibi pek çok alanda hizmet vermekte olup müvekkillerimize çok yönlü bir hukuki koruma ve uyuşmazlık çözümü sunmayı amaçlamaktayız. Atama iptali davası ise hukuka aykırı olduğu ileri sürülen bir atama işleminin mahkeme kararıyla geçmişe etkili olarak ortadan kaldırılması için açılan bir idari davadır.
