İş hayatında çalışanların en önemli önceliklerinden biri sağlıklı bir çalışma ortamında bulunmaktır. Ancak, bazı durumlarda işçi veya işveren, işçinin sağlık sorunları nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirme hakkına sahip olabilir. Sağlık sebebiyle fesih, hem işçiye hem de işverene belirli şartlar altında tanınan bir haktır. İş Kanunu, sağlık sebebiyle fesih durumunu açıkça düzenlemekte ve bu sürecin yasal olarak nasıl işleyeceğini belirlemektedir. Bu yazıda, sağlık sebebiyle fesih nedir, hangi durumlarda uygulanır ve işçi ile işverenin hakları nelerdir gibi soruları ele alacağız.
Sağlık Sebebiyle Fesih Nedir?
Sağlık sebebiyle fesih, işçinin iş yerindeki çalışma koşulları veya sağlık durumu nedeniyle iş akdini sona erdirmesi durumudur. İşçinin sağlık sorunları nedeniyle işine devam edememesi veya iş yerinde sağlığını tehdit eden durumların bulunması halinde, işçinin haklı fesih hakkı doğar. Bu durumda işçi, kıdem tazminatı talep edebilir. Aynı şekilde, işveren de işçinin sağlık durumu nedeniyle iş akdini feshetme hakkına sahiptir, ancak bunun için belirli şartlar bulunmaktadır.
İşçinin Sağlık Sebebiyle Fesih Hakkı
İş Kanunu’nun 24. maddesi, işçinin sağlık sorunları nedeniyle iş akdini feshetme hakkını düzenlemektedir. İşçi, kendi sağlığı veya iş yerindeki koşullar nedeniyle fesih yapabilir. İşçinin sağlık sebebiyle fesih hakkını kullanabileceği durumlar şu şekildedir:
1. İşin Niteliğinden Kaynaklanan Sağlık Sorunları:
İşçinin yaptığı iş, sağlığını olumsuz etkiliyor veya bir hastalığa yol açıyorsa işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Örneğin, kimyasallara maruz kalma, ağır fiziksel koşullarda çalışma veya gürültülü ortamlarda uzun süre bulunma gibi durumlar işçinin sağlığını tehlikeye atabilir. Bu tür bir durumda işçi, sağlık raporu ile sağlık sorunlarını belgeleyerek iş sözleşmesini sona erdirebilir.
2. İş Yerindeki Sağlık ve Güvenlik Koşullarının Yetersizliği:
İş yerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alınmamışsa veya işçi sağlığı tehdit ediliyorsa, işçi bu durumu gerekçe göstererek iş sözleşmesini feshedebilir. İş yerinde hijyenik olmayan ortam, güvenlik önlemlerinin yetersizliği veya tehlikeli çalışma koşulları, işçinin sağlık nedenleriyle fesih hakkını doğurur. İşçi, iş yerindeki olumsuz koşulları belgeleyerek fesih talebinde bulunabilir.
İşverenin Sağlık Sebebiyle Fesih Hakkı
İşveren de işçinin sağlık durumu nedeniyle iş akdini sona erdirme hakkına sahiptir, ancak bunun için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. İşverenin sağlık nedeniyle fesih yapabileceği durumlar şu şekildedir:
1. İşçinin Sürekli İş Göremezlik Durumu:
İşçinin sağlık sorunları nedeniyle sürekli iş göremez duruma gelmesi durumunda işveren iş sözleşmesini feshedebilir. Bu durumda, işçinin sağlık raporu veya iş göremezlik raporları ile sürekli iş göremez durumda olduğu belgelenmelidir. İşveren, bu durumda işçinin kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür.
2. İşçinin Hastalığı Nedeniyle İşe Devam Edememesi:
İşçi, uzun süreli bir hastalık nedeniyle işe devamsızlık yapıyorsa ve bu devamsızlık belirli süreleri aşmışsa işveren, iş sözleşmesini feshetme hakkına sahiptir. İş Kanunu’na göre, işçinin hastalık nedeniyle devamsızlık süresi, iş yerindeki kıdemine göre belirlenir. Bu sürelerin aşılması halinde işveren fesih hakkını kullanabilir.
• 6 Aydan Az Kıdemli İşçiler İçin: 4 hafta
• 6 Ay - 1.5 Yıl Arası Kıdemli İşçiler İçin: 6 hafta
• 1.5 Yıl - 3 Yıl Arası Kıdemli İşçiler İçin: 8 hafta
• 3 Yıldan Fazla Kıdemli İşçiler İçin: 12 hafta
Bu süreler dolduğunda işveren, işçiye bildirimde bulunarak iş sözleşmesini sona erdirebilir.
Sağlık Sebebiyle Fesih Durumunda İşçinin Hakları
Sağlık sebebiyle fesih durumunda işçi, bazı haklara sahiptir. İşçinin bu süreçteki hakları şunlardır:
1. Kıdem Tazminatı Hakkı: İşçi, sağlık sebebiyle iş sözleşmesini feshettiğinde kıdem tazminatına hak kazanır. İşçinin sağlığını tehdit eden durumlar nedeniyle işten ayrılması, kıdem tazminatı talep etme hakkı doğurur. Ancak, işçinin iş yerinde en az bir yıl çalışmış olması kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için gereklidir.
2. Fazla Mesai ve İzin Ücretleri: İşçinin kullanılmamış yıllık izin hakları veya fazla mesai alacakları varsa, işveren bu alacakları işçiye ödemek zorundadır. İşçi, sağlık nedenleriyle fesih yapması durumunda bu haklarını talep edebilir.
3. İşsizlik Maaşı Hakkı: Sağlık sebebiyle işten ayrılan işçi, işsizlik maaşı talebinde bulunabilir. Ancak işçinin bu haktan yararlanabilmesi için SGK’ya başvurması ve gerekli şartları sağlaması gerekmektedir.
Sağlık Sebebiyle Fesihte Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sağlık sebebiyle fesih yapacak işçi veya işveren, bazı noktalara dikkat etmelidir. İşçinin fesih sebebini belgeleyebilmesi için sağlık raporu alması önemlidir. Sağlık raporu, işçinin çalışma koşullarının sağlığı üzerindeki etkisini kanıtlayıcı niteliktedir. Aynı zamanda, fesih işleminin yasal sürece uygun şekilde yapılması gerekmektedir.
İşveren ise sağlık nedeniyle fesih yaparken, işçinin iş göremezlik durumunu veya hastalığını raporla belgelemelidir. İşçinin sağlık nedeniyle işine devam edemediği durumlarda işveren, fesih hakkını kullanırken işçinin kıdem tazminatını ödemek zorundadır.
Sonuç
Sağlık sebebiyle fesih, işçi ve işverenin haklarını koruma altına alan bir düzenlemedir. İşçi, sağlığını tehdit eden koşullar nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirme hakkına sahiptir. Aynı şekilde işveren de işçinin sağlık durumu nedeniyle iş göremez durumda olması halinde iş sözleşmesini feshedebilir. Her iki tarafın da bu süreçte yasal işçi haklarını bilmesi ve gerekli belgeleri sağlaması, hak kaybı yaşamadan süreci yürütmelerini sağlar. Sağlık sebebiyle fesih, işçi ve işveren arasında anlaşmazlık oluşmasını önleyerek, çalışanların sağlığını korumayı amaçlayan önemli bir düzenlemedir.
