Yol harcamalarına katılım payı bilinen adı ile asfalt parasına dair….
1. Belediyelerin katılım payı tahsilinin kanuni dayanağı nedir?
1981 Tarihli 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca bu bedeller tahsil edilmektedir. Kanun’un 86. Maddesi aşağıdaki şekildedir:
Yol harcamalarına katılma payı:
Madde 86 – (Değişik birinci cümle: 12/11/2012-6360/28 md.) Belediyelerce veya belediyelere bağlı müesseselerce aşağıdaki şekillerde inşa, tamir ve genişletilmeye tabi tutulan yolların iki tarafında bulunan veya başka bir yola çıkışı olmaması dolayısıyla bu yoldan yararlanan gayrimenkullerin sahiplerinden meclis kararı ile Yol Harcamalarına Katılma Payı alınabilir.
a) Yeni yol açılması;
b) Mevcut yolların yüzde 40 nispetinde veya daha fazla genişletilmesi;
c) Kaldırımsız ve bakımsız bulunan yolların, kaldırım veya parke kaldırım haline getirilmesi veya asfalt yapılması, kaldırım veya şose halindeki yolların da parke, beton veya asfalta çevrilmesi;
d) Mevcut kaldırım veya parkelerin sökülüp yeniden düzenlenmesi, Yolların kaldırımlar da dahil olmak üzere (15) metreden fazla genişliklerine düşen giderler, belediyelere ait olup harç payına konu teşkil etmez. İki ve daha fazla yol kenarında bulunan gayrimenkuller için asıl cepheyi teşkil eden yoldan düşen pay tam, diğer yollara ait pay ise yarım olarak hesaplanır.
Önceki şekli ile “Yol Harcamalarına Katılma Payı alınır.” Olan Kanun 2012 yılında yapılan değişiklik ile “meclis kararı ile Yol Harcamalarına Katılma Payı alınabilir.” Lafzına sahip olmuş, böylece yol harcamalarına katılım payı alınıp alınmaması belediye meclisi kararına bırakılmıştır.
2. Yol harcamalarına katılım payı nasıl hesaplanır?
Katılım payları Belediye Gelirleri Kanunu’nun 89. Maddesi’nin a bendine göre hesaplanır:
Madde 89 – (Değişik: 4/12/1985 - 3239/121 md.) a) Harcamalara katılma payları, bir program dahilinde veya istek üzerine doğrudan doğruya yapılan işlerde, bu hizmetler dolayısıyla yapılan giderlerin tamamıdır. Şu kadar ki yapılacak giderler peşin ödendiği takdirde bu paylar ilgililerden yüzde yirmibeş noksanı ile alınır. Ancak, bu tür hizmet giderleri Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile İller Bankası tarafından tespit edilen ve yayınlanan rayiç ve birim fiyatlara göre hesaplanan tutarları aşamaz. Özel Devlet yardımları, karşılıksız fon tahsisleri, bu işler için yapılacak bağış ve yardımlar ve istimlak bedelleri giderler tutarından indirilir. Harcamalara katılma payları bina ve arsalarda vergi değerinin yüzde 2'sini geçemez. (Son paragraf iptal: Ana. Mah. nin 28/3/2002 tarih ve E. 2001/5, K. 2002/42 sayılı
3. Yol harcamalarına katılım payı nasıl ilan edilir?
İlgili yönetmeliğin 19. Maddesine göre
Payların İlanı
Madde19: Yukarıdaki maddelerde yazılı esaslara göre hesaplanan Harcamalara Katılma Paylarına ait tahakkuk cetvelleri bir ay süre ile Belediye ilan tahtasında ve varsa belediye ses yayın aracı ile ilan edilir. tahakkuk cetvellerinde mükelleflerin adı ve soyadı, adresi, payın mahiyeti ile isabet eden katılma payı miktarları belirtilir. Tahakkuk cetvelleri mahalle, cadde ve sokak itibariyle ayrı ayrı düzenlenir.
Katılma Payları tutarları mükelleflere ayrıca tebliğ olunur.
Katılma Payının tahakkuk ve tahsilinde tebliğ tarihi esas alınır.
4. Yol harcamalarına katılım payına nasıl itiraz edilir?
Harcamalara katılma payları ile ilgili itirazlar 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre çözümlenir.
Ödeme emrinin tebliğini izleyen otuz gün içinde vergi mahkemesine başvurulmalıdır.
Katılma payı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Payın tahsili amacı ile gönderilen ödeme emri ile birlikte eski tarihli belediye meclis kararı da dava konusu yapılabilir.
Danıştay kararlarından bir kısmında
- Yolun halkın istifadesine sunulduğu tarihte mülk sahibi olan kişinin ödeme ile yükümlü olduğu
- Tüm mahallenin değil yalnızca parselin cepe aldığı ve yararlandığı yollardan dolayı tahakkuk yapılabileceği
- Katılma payı tutarlarının mükelleflere ayrıca tebliğ edileceği, ödeme emrine konu katılma payının tahakkuk safhasında düzenlenen ve yükümlüye tebliğ edilen herhangi bir belge yok ise ödeme emrinin iptal edileceği,
- Hesaplanan verginin bir ay süre ile ilan edileceği ayrıca ilgilisine tebliğ edilmesi ile tarhiyatının tamamlanacağı, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca istenilen yol harcamalarına katılma payının tarh ve tahakkuk ettirilmeden doğrudan ödeme emri ile takip edilemeyeceği belirtilmektedir.
Av. Pınar TURHANOĞLU GÜCÜYENER
