Nasreddin Hoca’nın dediği "Dünyanın Merkezi" Sivrihisar, tarihi, kültürü, doğası ve güzellikleriyle artık turizmin de merkezi olma yolunda…
Sivrihisar ilçesi son denemde yapılan yatırımların karşılığını alarak bir turizm ilçesi olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. Sivrihisar Belediye Başkanı Hamid Yüzügüllü'nün büyük emekleri var. Yapılan restorasyon çalışmaları, Saat Kulesi’ne yapılan seyir terası, belediyenin diziler için sağladığı olanaklar, ilçeyi bu noktalara taşıdı.
Son zamanlarda adını daha çok duyduğumuz Sivrihisar’ı yeniden görmek için yollara düştük. Yazımızda yapılanlar, yapılamayanlar, artıları eksileri yazarak yol gösterici olmak istiyoruz.
Kilim Müzesi, Ankara dışında Atatürk'ün bakanlar kurulunu topladığı ilk yer olan Sivrihisar'daki Zaim Ağa konağı, Saat Kulesi ve seyir terası, kilise, Ulucami, Türkiye'nin ilk açık hava heykel müzesi, Nasreddin Hoca anıt mezarı, Nasrettin Hoca Kültür Evi, Alem Şah Kümbeti, Arastalar Çarşısı, Nasreddin Hoca Anıt Parkı, Sivrihisar tarihi evleri, Pessinus Antik Kenti, Akbaş Çoban Çiftliği, Balık Damı gibi bir çok nokta görülmeye değer.
Kilise ve seyir terasının birleşimindeki yeşillik alan harika olmuş. Başkan Yüzügüllü'nün projelerindeki estetik ise dikkat çekiciydi. Bir sürü para harcayıp ortaya anlamsız şeyler çıkaran çok başkan gördük...
Belediyeye ait Sivrihisar'ın yöresel yemeklerinin yer aldığı Çeşm-i Cihan ile başlayalım… Sivrihisar Yöresel Lezzetleri lokantası da çok beğendiğim yerlerden biri oldu. Yemekleri lezzetli, açık mutfağında neler yapıldığını görebiliyorsunuz, lezzetli yemeklerin böyle temiz ve düzenli bir mutfaktan çıkması da ayrıca takdir edilesi… Sivrihisar’ın meşhur bamya çorbası, kelem sarması, kıymalı su böreği, muska baklavası ve özellikle de höşmerim tatlısı çok başarılıydı. Cemil Sezer Usta ve ekibine teşekkürler…
Sivrihisar gezimizde bilgi paylaşımında bulunan Sivrihisar Belediyesi Basın sorumlusu Göksel Demirel'e de teşekkürlerimizi sunmak istiyorum.
GELELİM ÖNERİLERE VE EKSİKLERE
Yapılan bu güzel işlerin üzerine koyularak devam edilirse Sivrihisar bir marka ilçe olacaktır.
Yol gösterici olmak için bazı tespitlerimizi de dile getirmek istiyorum.
Doğalgaz çalışmaları yeni tamamlandığı için bazı yollarda sorunlar mevcut. Bir an önce bu sorun giderilmeli…
Turizm ofisi sürekli açık kalmalı. Gittiğimizde kapalıydı. Bazı noktalara broşürler konulmalı. İlçenin girişine gezilecek görülecek, yaşanacak mekânlar ile ilgili görsel güzelliğin ön planda olduğu fotoğraflı tanıtıcı bir tabela konulmalı.
Nasreddin hoca heykelleri bence yetersiz ve az. İlçenin pek çok noktasında eşeğine ters oturmuş Nasreddin Hoca’yı görmek çok keyifli olacaktır. Heykeller dışında Sivrihisar'ı belli edecek ve fotoğrafların çekilebileceği objeler, heykeller yapılabilir. Örneğin büyük maketlerle, insanların kafalarını koyarak fotoğraf çekebilecekleri bir çalışma yapılabilir. Heykelden bir eşek yapılarak, kavukla birlikte insanlar eşeğe ters binerek fotoğraf çektirebilir.
İlçenin farklı noktalarında Dünyaca ünlü Nasreddin hocanın fıkralarında atıfta bulunulan farklı mizansenler oluşturulabilir.
Han ve Bedestan bir an önce restore edilmeli. Bunun gibi pek çok irili ufaklı düzenleme isteyen tarihi yerleri var Sivrihisar’ın, bu örnekler çoğaltılabilir…
TURİZM ALTERNATİFİ GELİŞTİRİLMELİ
Sivrihisar kayaları için alternatif turizm potansiyeli kullanılmalı. Örneğin dağcılar için bir festival düzenlenerek burası çekim merkezi yapılabilir. Teleferik güzel bir gezi seçeneği olabilir, Sivrihisar Yazıcıoğlu Kalesi, kaya yüzeyine kırmızı boya ile at, insan ve köpek figürlerinden oluşan sahnelerin olduğu bölge turizme kazandırılabilir.
Ayrıca Bedastan'ın restore edilmesi gerekiyor. Otopark sorunu mevcut. Otopark, tarihi bölgeleri gölgeleyecek şekilde planlanmamalı. Kurtuluş Savaşı'nda kazandırılan uçakla ilgili şehir merkezinde bir emareye rastlayamadık.
SİVRİHİSAR'IN TARİHÇESİ
Sivrihisar Eskişehir’in en büyük ilçesi, ilçe merkezi, Ankara, Eskişehir ve İzmir karayollarının kesişme noktası üzerinde yer alıyor. Çal Dağı’nın uzantısı olan volkanik bir kaya kütlesinin eteğinde, gökyüzüne doğru yükselen sivri kayalıklarıyla dikkat çekiyor. İlçeye ismini bu kayalıklar vermiştir. Kayalıkların Hisarönü-Balkayası mevkiinde Eskişehir Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü’nce boyalı kaya resmi tespit edilmiş, kaya yüzeyine kırmızı boya ile at, insan ve köpek figürlerinden oluşan bir sahne resmedilmiştir.
Sivrihisar, tarihi, kültürü, doğası ve turizmiyle Nasreddin Hoca’nın da dediği gibi "Dünyanın Merkezi"dir!
Frigler’den, Romalılar’dan, Selçuklular’dan, Osmanlılar’dan devraldığı birçok miras ile ziyaretçilerin ilgisini çekiyor Sivrihisar, ünlü kral yolunun geçtiği ve Kibele tapınağının bulunduğu Pessinuss, üç kıtadan kuşların konakladığı Balıkdamı Kuş Cenneti, Anadolu'nun en büyük ikinci kilisesi Ermeni Kilisesi Surp Yerortuyun ve başta Anadolu’nun en büyük ahşap direkli camilerinden Ulu Cami olmak üzere onlarca tarihi camii, mescit, çeşme, hamam, eski mahallelerde zamanın donup kaldığı hissini veriyor…
İncili küpesi, cebesi, 5 bacalı kilimi ve asırlar boyu çeşitli uygarlıkların uğrak yeri olması nedeniyle Sivrihisar zengin mutfak kültürünün özelliklerini de taşıyor.
Keşfetme arzusu ile yollara düşmüş olanların, gezginlerin, yepyeni tatlar peşinde olanların, tarihin ayak izlerinden yürümek isteyenlerin ve huzur arayanların durağıdır Sivrihisar.
MÖ 5000-3000 Kaltolitik Çağ
Kalkolitik Çağ’a tarihlenen bu resim sadece Sivrihisar yöresinde değil, şimdilik Orta Anadolu’da bilinen ilk ve tek örnek olması bakımından önemlidir. Arkeolojik araştırmalar Sivrihisar yöresinin Tunç çağları boyunca yoğun olarak iskan edildiğini gösterir. Bölge, Demir Çağı’nın güçlü krallığı Frigler’in de ana yerleşim sahasıdır. Sivrihisar dağlarının kayalık yamaçlarında Frig yerleşmesi ve kaya anıtlarına ait güzel örnekler vardır. Frig kralı Midas tarafından kurulan Pessinus (Ballıhisar) kenti buradadır. Dönemin ünlü Pers Kral Yolu ilçe sınırları içinde Pessinus’tan geçer.
MÖ 1.YY-MS 15.YY Bizans ve Roma İmparatorluğu dönemleri
Roma ve Bizans döneminde ticari ve askeri önemini korur. İlçe merkezinin kuzeybatısındaki kale ve eteklerindeki yerleşmenin bu dönemdeki adı Spaleia ‘dır. Sivrihisar, 1074 yılında Selçukluların hakimiyeti altına girer. Bu dönemde Karahisar adını alan ilçede bir imar hamlesi başlar, bir çok camii, medrese, hamam gibi yapılar inşa edilir.
14.YY VE SONRASI Anadolu Selçuklu İmparatorluğu sonrası
Anadolu Selçuklu Devleti’nin 1308’de yıkılmasından sonra İlhanlılar’ın kontrolüne giren bölge, bu devletin Anadolu’da etkisinin azalmasıyla bağımsızlıklarını ilan eden Türkmen beyliklerinden, merkezi Kütahya’da olan Germiyanoğulları Beyliği sınırları içinde kalmıştır. Sultan I. Murad zamanında Ankara vilayetinin merkez sancağına bağlı bir kazadır. 1915 yılında Eskişehir’e bağlanır.
I. Dünya Savaşı’ndan sonra Yunan işgaline uğrayan ilçe toprakları, 20 Eylül 1921’de işgalden kurtulur.
Sivrihisar Kilim Müzesi
Sivrihisar Kilim Müzesi, Türk kültürü ve çağdaş sanatla birleştirilen bir mimari ile yapıldı. Müzenin iç ve dış cephesinde ahşap işçiliği kullanılarak, Sivrihisar kilimlerinden esinlenilen motifler, ahşaba aktarılarak müzenin dış cephesine uygulandı. 600 metrekarelik alana kurulan 2 katlı müze içerisinde dokuma ve satış alanı, 2 sergi salonu ve 42 sergi alanı bulunuyor. Kilimler hava almayacak şekilde tasarlanan camlı dolaplar içerisinde izole edilmiş ve tüm alan için iklimlendirme sistemi kullanılmıştır.
Balıkdamı çok sayıda küçük gölet ve büyük sazlıklardan meydana gelir. Önemli bir sulak alan olmasının yanında çok sayıda bitki balık ve kuş türlerini de ev sahipliği yapar. Balıkdamı Kuş Cenneti, Asya’da yaşayan yabanıl su kuşları için batıdaki son durak özelliği de taşıyor. Türkiye’nin sayılı sulak alanlarından olan bu bölge, kuzey ve güney ülkeleri arasında mevsimlik göç eden kuşlar için de en önemli konaklama noktalarından biridir. Bir sulak alanda göçmen kuşlar konaklıyorsa o alanda yeterli sayıda balık olduğu aşikârdır. Bu balık bolluğundan dolayı bu özel bölgeye de halk tarafından balıkların üreme ve yaşam alanı anlamında “Balıkdamı” ismi verilmiştir.
Pessinus Antik Kenti
Antik Yunan ve Romalı yazarlara göre Pessinus MÖ 8. yüzyılda bir tarihte yarı mitolojik Frigya Kralı Midas tarafından Kibele kültünün kutsal kenti olarak kurulmuş, 30 yılı aşkın kazılara rağmen hala alanla ilgili pek çok soru işareti mevcuttur ve Kibele’nin tapınağı henüz keşfedilememiştir. Pessinus ve çevresi halen cevaplanmamış pek çok soruyu barındırmaya devam etse de, Orta Frigya’da çok önemli bir şehir olduğu açıktır – alan ve çevresindeki topraklarda bulunmuş yaklaşık 200 adet yazıt bu savı güçlendirmiştir. Bunlar arasında özellikle Pessinus’taki Kibele’nin Yüksek Rahibi’ne MÖ 2. yüzyılda Attalos kralları tarafından gönderilmiş sekiz özel ve gizli mektup yer almakta…
Akbaş Çoban Çiftliği
Mastiff ve tazı özelliği gösteren dünyadaki tek ırk olan akbaşın yurt dışındaki ülkelerde özellikle Amerika’da yetiştiriciliği günden güne yaygınlaşıyor. Amerikan Tarım Bakanlığı tarafından yapılan ve Kuzey Amerika’daki çoban köpeklerinin sürü koruma performanslarını konu alan bir araştırmada Akbaş ırkı birinci oldu.
Uçapark
135 dönüm Uça Park, Sivrihisar’ın, taş ve kasvetli havasını, yumuşatmış ve doğallaştırmıştır. Burada ağaçlar ve yeşilin rahatlatıcı, stres giderici, sinirliliği ve gerginliği azaltıcı etkisi hissedilir…
Surp Yerotutyun Ermeni Klisesi
Sivrihisar Ulu Camii
Çardak Hamamı
Arastalar Çarşısı